Ani Bebek Ölümü Sendromu hiç de azımsanamayacak oranlarda bebek ölümlerinde görüldüğü için konu hakkında detaylı bilgi vermek istedik.
Ani Bebek Ölüm Sendromu, adından anlaşılacağı üzere, bir anda ve sebebi belli olmayan bir şekilde ölümle sonuçlanan vakalardır. Yalnız bunun bir hastalık olduğunu da düşünmeyin; çünkü ABÖS daha çok sebepsiz ve aniden ölen bebeklerin otopsi raporunda konulan bir teşhistir. Her anne ve hatta her insan için epey korkutucu bir sondan bahsedildiği için de konuyu daha detaylı bir şekilde anlatmakta fayda var.
Ani Bebek Ölüm Sendromu Nedir?
Ani Bebek Ölüm Sendromu (Sudden Infant Death Syndrome, SIDS), tıbbi bir açıklamanın getirilemediği ve 1 yaş öncesi bebeklerin uyku esnasında aniden ölmesi durumuna verilen isimdir. Tekrar etmekte fayda var; bu bir hastalık değil, otopsi sırasında konulan bir teşhistir.
ABÖS çok büyük bir oranda bebeklerin 2. ve 4. ayları arasındaki süreçte gerçekleşiyor. Sebepleri tam olarak bilinmese bile yapılan araştırmalar; erkek bebeklerde, Afro-Amerikan, Amerikan Hint, Eskimoların bebeklerinde, saat sabah 10 ile akşam 10 arasındaki saatlerde ve kış aylarında daha çok meydana geliyor.
Ani Bebek Ölüm Sendromu’nun Sebepleri Nedir?
%90’ı ilk 6 ayda meydana gelen vakaların sebebi pek çok şey olabilir. Uzmanlar bu sebepleri temel olarak nörobiyolojik ve çevresel olabilecek şekilde ayrılıyor. Ancak bunların ikisinin de bir araya gelmesi ve birden fazla sebebin bu üzücü duruma yol açması da mümkün görünüyor.
Bu vakaların görüldüğü bebeklerin birçoğunda yetersiz beyin gelişiminden bahsetmek mümkün görünüyor. Ani Bebek Ölümü Sendromu yaşayanların bebekleri erken doğum ya da çoklu doğum gibi durumların sonucunda beyin gelişimi tamamlanmamış bebekler olabiliyor.
Beyin gelişiminin yanı sıra solunum problemi yaşayan bebeklerde de bu durumun tetiklenmesi söz konusu olabiliyor. Ayrıca çevresel faktörler de bu durumun yaşanmasına sebep olabiliyor; bebeğin bulunduğu odanın ısısı, havası, yatağı ve yatağındaki materyaller… Bunların hepsi ABÖS üzerinde rol oynayabilir.
Son olarak Ani Bebek Ölümü Sendromu risk faktörleri arasında annenin hamilelik süresince sigara içmesi, bebeğinin yanında ve yattığı odada sigara içmesi, alkol kullanması, ailenin geçmişinde daha önce bu tip bir durumun yaşanmış olması da sayılabilir.
Ani Bebek Ölümü Sendromu İçin Alınacak Önlemler Nelerdir?
Bizim de söylemesi hoşumuza gitmiyor ama yine de söylemek zorundayız; ABÖS için riski sıfıra indirmek ne yazık ki mümkün olmuyor. Bununla birlikte dikkat edeceğiniz bazı noktalar bebeğinizi böyle korkutucu bir riskten önemli ölçüde uzaklaştırabilir.
Hamilelikteki Sorumluluklarınızı Unutmayın
Hepimiz biliyoruz: sigara ve alkolün sağlığa faydası yok. Bu yüzden de özellikle sigarayı hiç içmeseniz ne iyi olur. Ama diyelim ki içiyordunuz; bundan, sizin bebeksiz bir yaşama ait alışkanlığınız olarak artık vazgeçmelisiniz.
Ani Bebek Ölüm Sendromu yaşayanlar arasında hamilelik boyunca, bebeğinin yanında ve odasında sigara içen annelerin olduğu görülüyor. Hamilelikten sonra değil, hamile kaldığınız anda bırakmanız gereken sigarayı bebeğinizin yanında başkalarının da içmesine asla izin vermemelisiniz.
Bebeğinizi Emzirin ve Emzik Verin
Yapılan çalışmalar gösteriyor ki anne sütü ile beslenen bebeklerde ABÖS riski azalıyor. Sebebi ise emmeye devam eden bebekler çok daha sık ve kolay uyanıyor. Anne sütü ile beslenmeyen ve daha zor uyanan bebekler ise uyku esnasında nefessiz kalıp da uyanmak konusunda daha büyük risk taşıyorlar.
Anne sütünün yanı sıra bebeklerin ağzında emzikle uyuması da %90 oranında riski azaltan faktörler arasında bulunuyor. Özellikle ilk ay sadece memeye alışması için emzik tavsiye edilmiyor olsa da bebeğinizin emzikle uyuması da onu büyük bir riskten koruyor. Bu yüzden sadece uyurken emzik vererek bir önlem almış olacaksınız.
Uyurken Sırt Üstü Yatırın
Bazen “Beşik Ölümü” olarak da adlandırılan Ani Bebek Ölümü Sendromu risk faktörlerini azaltmak için bebeğinizi uyurken sırt üstü pozisyonda yatırmanız gerekir. Bunun en önemli sebebi bebeğin rahat soluk alıp vermesini sağlamaktır.
Yüz üstü yatan bebeğiniz yatağın yüzeyi ile kendi yüzü arasında kalan dar mesafede nefes alıp verirken devamlı olarak CO2 (karbondioksit) gazı da biriktirir. Bu da bir süre sonra bu zehirli gazı soluması ve kanındaki CO2 miktarının artması anlamına gelir. Birçok bebek bu durumda uyansa da hepsi, özellikle de beyin sapında anomali olanlar, uyanamaz.
Uyanık olduğu zamanlarda yan yatırmak ya da yüzüstü yatırmak bebeğinizin sağlığı açısından daha tedbirli bir davranış olacaktır. Ayrıca uyanık olduğu süre boyunca yüz üst yatmak boyun ve sırt kaslarının da gelişmesine destek olur.
“Sağlık politikası gereği kapsamında Almanya’da 1991’den beri uygulanan bilinçlendirme kampanyaları sayesinde, ailelere bebeklerini uyku sırasında sırt üstü yatırmaları uzmanlar tarafından tavsiye edilmiştir. Böylece, ABÖS sıklığı ciddi oranlarda azalmıştır. Almanya’da 1991 senesinde 1285 olan ABÖS vakası, 2002 senesinde 367’ye düşmüştür.” – Dr. Ayşe Bombacı
Sağlığına Uygun Bir Uyku Ortamı Hazırlayın
Bebeğinizi sırt üstü yatırmanın dışında yattığı yatakta da bazı detaylara dikkat etmeniz Ani Bebek Ölümü Sendromu için önlem niteliğinde olacaktır. Bebeğinizin yattığı zemin yumuşak olmamalı. Küçücük bedeninin içine gömüleceği bir yumuşaklık bu riskli duruma sebep olabilir.
Yatağının çarşafını iyice gerdirmeniz ve kenarlarını sıkıştırmanız gerekir. Üzerini örtmek yerine tulum giydirmeyi tercih edin. Tulumun içinde rahatça hareket edebilmesi için ayaklarından 4 – 5 cm daha uzun olmasına özen gösterin. Yatağında peluş, yastık, örtü gibi hiçbir şey bulundurmayın. Mutlaka üzerini örtecekseniz de bebeğinizin örtünün altına kaymaması için ayaklarını karyola ya da beşiğinin kenarına kadar değdirin ve sadece göğsüne kadar örtüyü çekin.
Vücut ısısının stabil olması için oda ısısını da dikkatlice ayarlamalısınız. Odası her zaman 18 – 20 derece arasında bir sıcaklıkta olmalıdır. Ensesine ya da alnına dokunarak bebeğinizin çok mu sıcak ya da çok mu soğuk olduğunu anlayabilirsiniz. Isı, Ani Bebek Ölümü Sendromu’nu tetiklediği için bu konuya özen göstermelisiniz.
Yanınızda Olsun Ama Yatağınızda Olmasın
İlk 6 aya kadar bebeğinizin sizinle aynı odada yatması hem sizin hem de onun için olumlu bir durumdur. Siz daha kolay uyanırsınız bebeğiniz de sizin ve babasının nefes alışverişindeki ritim sayesinde kendi soluğunun regülasyonunu sağlar. Ayrıca bu birliktelik ona güven de verir.
Bununla birlikte bebeğinizle aynı yatakta uyumanız ABÖS için tetikleyici bir duruma sebep olabilir. Uyku sırasında bebeğinizin üzerine doğru dönmeniz, çarşaf ya da yorganların onun yüzünü kapatması, yatak ve duvar arasındaki boşluğa doğru dönmesi gibi birçok durumun çok üzücü sonuçları olabilir.
Ani Bebek Ölüm Sendromu gibi üzücü bir durumun ortaya çıkmaması için bu gibi önlemlerle riskleri azaltabilirsiniz.
